Skip to main content

Design

Aanstormende Noorse designtalenten laten van zich horen en tegelijkertijd worden de klassieke iconen herontdekt. Verlichting, regenkleding, wol en paspoorten zijn maar een paar voorbeelden van Noors design die wereldwijd hoge ogen gooien.

'Stijlvol Scandinavië'. Je hoeft niet de hele dag met vorm en functie bezig te zijn, of een abonnement te hebben op een waaier aan chique designtijdschriften om de uitdrukking 'Stijlvol Scandinavië' te kennen.

De term 'Scandinavisch design' werd voor het eerst gebruikt in de jaren '50, toen ontwerpers uit Noorwegen en de omringende landen de wereld rondreisden met hun minimalistische en functionele producten.

Misschien zijn de Noren niet zo bekwaam of gretig als hun Zweedse en Deense buren op het gebied van promotie van iconische ontwerpen uit de periode na de Tweede Wereldoorlog. Dat biedt echter ook voordelen: de nieuwe generatie ontwerpers kan zich nu veel vrijer uitdrukken zonder de constante druk van de erfenis uit het verleden.

Internationaal krijgen ze hiermee steeds meer erkenning. Ze hebben allen verschillende manieren van werken, maar wat hen bindt is de wil om te experimenteren en om risico's te nemen.

Waar de natuur en minimalisme elkaar ontmoeten

Veel Noorse ontwerpers werken dan ook met de internationale markt in gedachten en laten zich inspireren door wereldwijde trends. Het kan daardoor moeilijk zijn om Noors design in een hokje te plaatsen, ook al zijn de natuurlijke vormen, sierlijke lijnen en relaties met licht sterk aanwezig.

De Noorse natuur, het weer en de levensstijl hebben hun stempel gedrukt het werk van veel ontwerpers. Het kan geen toeval zijn dat de beroemdste kledingmerken de voorbije jaren regenkleding en warme kledingstukken van wol hebben geproduceerd. De merken komen met kleding voor gewone mensen met gevoel voor stijl. Luxekleding van Noorse modeontwerpers kom je dan weer niet vaak tegen. Ook lampen en verlichting vormen een dankbaar onderwerp voor Noorse designers. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de lange en donkere winters in het land.

De publieke sector in Noorwegen is groot en de voorbije jaren waren er dan ook veel belangrijke designprojecten in opdracht van overheidsinstanties. De nieuwe bankbiljetten, ontworpen door Snøhetta en The Metric System, zijn direct echte klassiekers geworden.

Dat geldt ook voor het nieuwe ontwerp van het Noorse paspoort, dat opvalt door zijn frisse kleuren en vereenvoudigde weergave van de Noorse natuur.

The Guardian schreef: 'Als het paspoort een symbool van nationale identiteit is, dan bezorgt het nieuwe ontwerp voor het Noorse reisdocument het land ongetwijfeld een reputatie als een land van gestroomlijnde, minimalistische schoonheid.'

‘Noors design maakt het leven beter’

De Noor Andreas Engesvik gelooft dat poëzie design kan verbeteren. Hij is een internationaal erkend ontwerper van meubilair, tafelgerei en ander industrieel design voor veel verschillende merken zoals Iittala, Muuto, Fontana Arte, Ligne Roset en Asplund. Zijn studio ligt in het centrum van Oslo.

Wat maakt Noors design uniek? 
’Ik denk dat Noors design enigszins vrijer en ook poëtischer is dan zijn Scandinavische tegenhangers. Bovendien zit het ook sowieso diepgeworteld in sterke Scandinavische designtradities en deze zijn relevanter dan ooit.’

Hoe speelt Noors design een internationale rol?
’We leven in een tijd waarin alles razendsnel verandert. Daardoor denken we dus steeds aan vernieuwing. Ontwerpen uit onze contreien slagen erin bepaalde uitdagingen op te lossen. Ik geloof ook sterk in de positie van Oslo als hub voor innovatie en design.’

Wat is de drijvende kracht achter Noors design?
’Ik denk dat design hier voortkomt uit een gezonder soort consumptie. Een trend die dominant zal worden in de nabije toekomst.’

Hoe merk je deze verandering?
’De beste aanwijzing dat Noors design aan een opmars bezig is, is dat ik soms niet meer kan volgen hoeveel nieuwkomers er zijn. Voor het eerst in vele jaren is er een sterke, snelgroeiende community Noorse designers.’

Hoe blijf je op de hoogte van de nieuwste designtrends?
’Ik ga vaak langs bij Norway Designs, een statige, traditionele winkel met een buitengewoon goed samengestelde mix van klassiek design en kleinschalige producten van opkomende talenten.’

Wat is je beste aankoop ooit?
’Nou, waarschijnlijk de Ekstremstoel die ik vroeger in huis had. Ekstrem werd in 1972 door Terje Ekstrøm ontworpen en is een onafhankelijk meubelstuk dat met een veelheid aan onvoorstelbare associaties ontworpen werd. Een echt meesterwerk in de Noorse designgeschiedenis en ook fijn om te gebruiken.’

Kortom, wat kan men verwachten van Noors design?
’Het heeft bovenal degelijkheid, functionaliteit en mensen raken er emotioneel aan gehecht voor het kapot gaat.’

Een Noorse visie op design

'Ik denk dat Noorse ontwerpers zich heel vrij kunnen voelen wanneer ze nieuwe projecten ontwikkelen. In tegenstelling tot onze buurlanden hebben wij geen sterke nationale industrie die tegelijkertijd bindend en beknottend kan werken.'

'Veel ontwerpers zoeken partners buiten Noorwegen. Dat kan leiden tot een neiging onder ontwerpers om hun eigen sterktes, interesses en expressies te ontwikkelen. Daarmee breiden ze het rijke en brede veld van jong Noors design alleen maar verder uit,' zegt Kristine Five Melvær. Ze won tal van prijzen met haar tafgerei, verlichtingssystemen, meubels, textiel en grafisch ontwerp.

Stijlvolle regenkleding en luxemode

Noorwegen heeft veel ontwerpers die aan de slag zijn in het exclusieve segment van het modespectrum. Veel van hun stukken worden verkocht in de belangrijkste modewinkels in steden als New York, Tokio en Parijs.

Norwegian Rain en Swims zijn klassevolle merken van regenkleding. Holzweiler produceert dan weer een eerder unieke collectie sjaals in kasjmier, zijde en wol. Het belang van de seizoenen in Noorwegen wordt extra in de verf gezet door een merk met de naam Fall Winter Spring Summer dat Scandinavisch geïnspireerde dameskleding zonder franjes maakt die een mooie balans vindt tussen vrouwelijkheid en mannelijkheid.

Een ander modemerk voor dames, byTiMo, put voor zijn kleding inspiratie uit de vintagemode, terwijl Line of Oslo zich eerder richt op comfortabele kleren voor vrouwen die een druk leven leiden.

Het merk Johnnylove uit Trondheim is een voorbeeld van de talrijke spannende ontwikkelingen buiten Oslo.

Een design voor het leven

Wie denkt aan design, denkt al snel aan meubels en elektronica. Toch leggen scholen, zoals The Oslo School of Architecture and Design, steeds meer nadruk op de rol van ontwerpers bij het oplossen van maatschappelijke problemen, zowel in de publieke als de private sector.

Hoe kunnen ontwerpers bijvoorbeeld de uitstoot van CO2 reduceren en een bijdrage leveren aan een duurzame samenleving? Hoe kunnen ze openbare ruimtes creëren waar kinderen vrij kunnen spelen? Een veelbesproken voorbeeld van deze ontwikkeling was het project waarbij een team van ontwerpers met het universiteitsziekenhuis in Oslo samenwerkte om de diagnose van kanker te versnellen. Het team wist de wachttijd te verminderen van 12 weken tot 7 dagen.

Het ontwerpinstituut van de Oslo School of Architecture and Design behoort inmiddels tot de beste ter wereld. Bij het Norwegian Centre for Design and Architecture (DOGA) kun je tentoonstellingen, conferenties en andere evenementen meemaken waarin goed gebruik van design en architectuur centraal staat.

Supermodel Iselin Steiro over het natuurlijke gevoel

Voor zijn videoclip ’The Stars are out tonight’ vroeg David Bowie (1947-2016) Iselin Vollen Steiro om hem als jongeman te vertolken. Sinds haar carrière in 2003 uit de startblokken schoot, staat ze bekend als internationaal topmodel en is ze te vinden op tal van catwalks, voorpagina’s van tijdschriften en meer. Onlangs studeerde Iselin ook architectuur en is ze, naast tal van andere activiteiten, ook mede-eigenaar van een Noors modemerk.

Ze groeide op in Harstad, een kleurrijk kuststadje in Noord-Noorwegen en is getrouwd met acteur Anders Danielsen Lie. Ze staat vermeld als ’Industry icon’ op de modellenranglijst van de website models.com.

Wat is de kracht van het Noorse modeontwerp binnen de Scandinavische traditie?
’Het is netjes, eenvoudig, praktisch en toch ook elegant door het gebruik van traditionele materialen met een rijke geschiedenis. Het design blijft trouw aan deze materialen zonder in te boeten aan innovatie.’

Hoe cruciaal is dit natuurlijk gevoel voor de positie die het huidige Noorse ontwerp op het internationale toneel heeft verdiend?
’Ik geloof dat de buitenwereld onze ontwerpen natuurlijk en tot op zekere hoogte zelfs ongerept vindt. Traditionele materialen zoals wol geven Noorwegen en de rest van Scandinavië een sterk merk. Wol heeft talrijke kwaliteiten die hightechmaterialen probeerden na te bootsen, zoals het ademend en waterafstotend vermogen en isolatie.’

Iselin Vollen Steiro vermeldt verschillende nieuwkomers in de wereld van de steeds vernieuwende ontwerpwinkels in Noorwegen. In Oslo heb je F5, gelegen in Øvre Slottsgate 5, met enkel Noorse kleding, Studio Bazaar, in Louises gate 21, en de interieurwinkel Kollekted by, in Rathkes gate 4, met de zorgvuldige selectie meubels en designvoorwerpen. Als deze tijdelijk zijn, zullen er andere plekken met een soortgelijke insteek in de buurt zijn.

’De lokale identiteit is een bonus voor modebewuste ontwerpers die kiezen voor traditionele materialen,’ zegt Iselin, die nog steeds speciale opdrachten als model en actrice aanvaardt om de modewereld ongebruikte kansen te helpen benutten.

Noorse iconen - oud en nieuw

Eind jaren 60 ontdekte Noorwegen olie in de Noordzee. Die gebeurtenis is mogelijk een belangrijke oorzaak voor het feit dat andere sectoren in Noorwegen, zoals product design, minder prioriteit kregen.

De voorbije jaren is er veel in het werk gesteld om dit te veranderen. Zo was er de rondreizende tentoonstelling 'Norwegian Icons', die door plekken als Tokio en New York trok, met meer dan 500 luxueuze decoratie- en meubelstukken van de jaren 1940 tot 1975. Enkele bekende namen van de ontwerpers zijn Torbjørn Afdal, Grete Prytz Kittelsen, Tone Vigeland, Fredrik Kayser en Sven Ivar Dysthe.

Ben je op zoek naar modern Noors design? Dan moet je zeker op zoek naar werk van Northern Lighting, een ontwerper die zich laat inspireren door Scandinavische eenvoud en door het dynamische karakter van het noorderlicht.

Er gebeuren tal van spannende dingen bij Hadeland Glassverk, dat beroemd werd door het adembenemend mooie glaswerk en de traditie om steeds de grenzen van productie en design te verleggen, maar tegelijkertijd dezelfde methodes te hanteren van 250 jaar geleden.

New York Times schreef in 2015 een stuk over Noorse designtalenten. Onthoud de namen van Anderssen & Voll, de jonge keramiste Victoria Gunzler en meubelontwerpers Sara Wright PolmarHallgeir Homstvedt en Runa Klock.

Van oudsher zijn veel beroemde productontwerpers mannen, maar het is geweldig om te zien hoe steeds meer vrouwelijke ontwerpers de decorwereld overspoelen. Ingrid AspenKristine Bjaadal en Silje Nesdal vormen slechts het begin van een nieuwe golf!

Lees meer

Recent bekeken pagina's