Een bezoekje aan het fruit van Sauherad

In Sauherad, in Telemark, zijn de zomers zonnig en is de bodem vruchtbaar. Dat zijn nog eens ideale omstandigheden voor de fruitteelt! Hier staan ruim 350.000 appelbomen van professionele fruittelers - dus niet bepaald appeltje eitje. Kari en Halvor Nyhuus Holtskog zijn fruittelers hier. Op hun appelboerderij verwerken ze met name oude appelsoorten tot bekroond appelsap.

Dankzij de perfecte natuurlijke omstandigheden voor de fruitteelt is Sauherad de fruitigste gemeente in Telemark. Eet je in Noorwegen een appel of een kers, dan is de kans groot dat die hier geteeld is.

Telemark apples.
Photo: Live Skinnes / Visit Telemark

Vergeten appelsoorten

Het kleine dorp Gvarv in Sauherad is groots als het om fruitteelt gaat. Hier runnen Kari en Halvor hun appelboerderij Nyhuus. Hun appelbomen zijn zowat 100 jaar oud, en ruim 20 verschillende appelsoorten gedijen er goed. Sommige soorten kom je waarschijnlijk niet in de winkel tegen omdat de verscheidenheid aan soorten de laatste jaren drastisch afgenomen is in Noorwegen.

'Wij vinden het leuk om met oude appelsoorten bezig te zijn omdat ze anders smaken en andere eigenschappen hebben dan de gangbare soorten. Natuurlijk willen we ook bijdragen aan biodiversiteit,' zegt Halvor.

Volgens de fruitteler zien de traditionele appelsoorten van zijn boerderij er misschien dan niet zo mooi uit als veel andere soorten, maar de smaak van zijn appels spreekt voor zich.

'Veel mensen worden een beetje nostalgisch als ze de oude soorten proeven ... het doet ze denken aan oma's appeltjes,' zegt hij lachend.

Nyhuus Gard.
Photo: Nyhuus Gard

Van moeder op dochter

Op appelboerderij Nyhuus zijn niet alleen zijn de appelbomen oud. De boerderij zelf stamt uit de Vikingtijd en wordt al generaties lang overgedragen van moeder op dochter.

'Vanaf 1982 runden we samen met Kari's moeder de boerderij, en in 1991 hebben we het helemaal overgenomen,' zegt Halvor.

In 2006 begon het echtpaar met het produceren van appelsap van zelfgeteelde appels. Kari en Halvor laten hun appels zo lang mogelijk aan de bomen rijpen zodat ze helemaal op smaak kunnen komen. Daarna worden ze koud geperst in de lokale Epleblomsten sappers in Sauherad. Appelboerderij Nyhuus produceert vandaag de dag maar liefst tien verschillende soorten appelsap. Sommige zijn maar van één appelsoort gemaakt, en andere zijn een mix van verschillende soorten appels.

'Wij telen ook pruimen en hebben een boerderijwinkel, een kunstgalerie en ons eigen ontwerpbureau,' zegt Halvor. Hij is gediplomeerd grafisch ontwerper.

Holvar and Kari Nyhuus are getting an award for their apple juice.

Nyhuus apple juice.
Photo: Visit Telemark

Bekroond appelsap

Sinds 2012 neemt appelboerderij Nyhuus ieder jaar deel aan de wedstrijd 'Het lekkerste appelsap van Noorwegen'. Hun appelsappen 'Gravenstein' en 'Augon' van oude appelsoorten zijn bekroond als specialiteit dankzij hun buitengewone smaak. Kari en Halvor hebben veel geëxperimenteerd om deze unieke smaak precies te krijgen zoals ze wilden. Daarbij kregen ze hulp van sommelier Wenche Hvattum.

Noors appelfestival

De fruitteelt is al sinds jaar en dag traditie in Sauherad en dateert uit de 17^e eeuw. In 2005 lanceerden fruitliefhebbers en artiesten - in samenwerking met Midt-Telemark Næringsutvikling (MTNU) - het initiatief om een fruitfestival in Sauherad te organiseren.

Een jaar later vond het eerste Noorse appelfestival 'Norsk Eplefest' plaats. Het festival is een jaarlijkse traditie geworden en wordt eind september in het centrum van Gvarv gehouden.

Op het festival zijn fruit, groenten en andere lokale producten uit Telemark en omstreken te koop. Er is ook een gevarieerd cultureel programma, er zijn prijsuitreikingen en voor jong en oud worden er activiteiten georganiseerd.