6 bibliotheken die je gezien moet hebben

Bij Noorse bibliotheken kun je het zo gek niet bedenken of het is er te leen, of het nou een elektrische fiets, een gitaar of een hangmat is. En wist je dat Noorse bibliotheken tot de mooiste ter wereld behoren? Bekijk de gloednieuwe Deichman Bjørvika in Oslo en vijf andere verbluffende bibliotheken.

Tegenwoordig heeft een bibliotheek veel meer in huis dan alleen boeken. Het kan een toonbeeld van baanbrekende architectuur zijn, maar ook een sociaal ontmoetingspunt of een plaats voor verhitte discussies en boeiende gesprekken. Het kan zelfs een plek zijn waar je naartoe gaat om je eten te koken, gitaar te spelen of om je kapotte huishoudelijke apparaten te repareren. We zien steeds vaker dat bibliotheken hun traditionele rol verder uitbreiden en dus ook andere functies krijgen.

Biblo Tøyen in Oslo is de eerste Noorse bibliotheek waar volwassenen niet welkom zijn. Tromsø transformeerde een oude bioscoop in een cultureel centrum met een heel eigen sfeertje, en de moderne architectuur van de Vennesla Bibliotheek en Cultuurhuis verwierf zelfs internationale bekendheid.

De gloednieuwe deuren van de openbare bibliotheek van Oslo (Deichman) in Bjørkvika gingen in 2020 open, en er is geen twijfel over mogelijk dat ook dit een bijzondere bibliotheek is. Er is bijvoorbeeld een restaurant, een bioscoop én ze bieden er digitale workshops aan.

Oslo main library Deichman Bjørvika, Eastern Norway

Oslo main library Deichman Bjørvika.
Photo: Erik Thallaug

'De Scandinavische landen zijn hun tijd ver vooruit als het gaat om een nieuwe kijk op het gebruik van bibliotheken. We hebben nauw samengewerkt met grote, opzienbarende bibliotheken zoals Oodi in Helsinki en Dokk1 in Århus om ons nieuwe gebouw te plannen,' zegt Knut Skansen, directeur van de hoofdvestiging van de openbare bibliotheek van Oslo. Skansen legt uit dat de blijdschap die mensen voelen als ze kunnen samenkomen de belangrijkste reden was om de bibliotheek uit te breiden.

'Het gebouw is bedoeld als vrij toegankelijke gemeenschappelijke ruimte om gesprekken te voeren, om te delen, te leren, te lezen en héél veel meer', zegt hij.

Een self-service-app leidt je door de nieuwe bibliotheek in Bjørvika die vijf verdiepingen telt, en de bovenste verdieping is gewoon perfect als je even wilt relaxen onder het genot van een goed boek en een schitterend uitzicht over de hoofdstad. Van hieruit kun je Langkaia, het Operahuis van Oslo, en een groot deel van het Oslofjord zien.

'De nieuwe bibliotheek is bedoeld om je het gevoel te geven dat je in een grote, huiselijke woonkamer bent. Een ruimte waar je graag wilt vertoeven als je niet op school of op je werk bent,' aldus Skansen.

Onder de fotogalerij lees je meer informatie over vijf andere unieke bibliotheken.

Zes feiten over Noorse bibliotheken

In een onderzoek van Nordstat in 2018 antwoordde 54% van de respondenten dat ze het afgelopen jaar een openbare bibliotheek hadden bezocht, en dat is meer dan ooit tevoren.

In 2018 organiseerden de hoofdvestiging van Deichman en de daaraan verbonden vestigingen in Oslo samen 5.500 evenementen voor het publiek.

Jo Nesbø is de auteur wiens boeken het meest worden uitgeleend door Noorse bibliotheken.

In Noorwegen bieden bibliotheekbussen en -boten een selectie boeken voor leesliefhebbers die ver van een openbare bibliotheek wonen.

De eerste leeftijds- en dementievriendelijke bibliotheek van Noorwegen, Deichman Oppsal in Oslo, ging in 2018 open.

In een wet uit 1985 staat dat alle Noorse provincies een openbare bibliotheek moeten hebben. Het doel van de bibliotheek is kennis vergroten, onderwijs ondersteunen en culturele projecten bieden.

Bron: The Great Norwegian Encyclopedia

De bekroonde Vennesla bibliotheek.
Photo: Hufton+Crow

De openbare bibliotheek van Oslo (Deichman Bjørvika).
Photo: Jo Straube

De Vennesla Bibliotheek en Cultuurhuis.
Photo: Hufton+Crow

De Stormen bibliotheek in Bodø.
Photo: Ernst Furuhatt

Inside Vennesla library, 1 av 6 libraries you need to visit in Norway

Interior Oslo main library Deichman Bjørvika in Oslo, Eastern Norway

View on the entrance of the Vennesla bibliotek, Vennesla, Southern Norway

View on the inside of the Stormen bibliotek, Bodø, Northern Norway

1. De Stormen bibliotheek in Bodø

Dankzij de grote glazen façade en het uitzicht op de haven voelt Stormen in Bodø binnenwandelen alsof je een literaire kathedraal inloopt. Het gebouw is ontworpen door DRDH Architects (uit Engeland), en dankzij zowel de bibliotheek als de aanpalende concertzaal hebben ze een aantal prijzen in de wacht gesleept. De Norwegian Library Association (NLA) heeft Stormen uitgeroepen tot 'Bibliotheek van 2018', en in datzelfde jaar organiseerde deze bibliotheek ruim 650 verschillende evenementen en activiteiten. Ook mochten ze in 2018 maar liefst 470.000 bezoekers ontvangen.

View on the Stormen bibliotek from across the water of the harbour, Bodø, Northern Norway

Stormen bibliotek, Bodø.
Photo: Ernst Furuhatt

2. De bibliotheek en het stadsarchief van Tromsø

Zowel de inwoners als de bezoekers voelen zich aangetrokken tot de bibliotheek en het stadsarchief, want het is een literair centrum in het hart van Tromsø. Het unieke plafond dateert uit de tijd dat het gebouw onderdak bood aan wat vroeger kino Fokus was - een bioscoop die in 1973 haar deuren opende. De nieuwe bibliotheek ging in 2005 open.

Deze bibliotheek is opmerkelijk, want er zijn tal van leuke projecten en activiteiten. Omdat sommige mensen het vaak te warm of te koud hebben, heeft de bibliotheek op de verschillende verdiepingen andere temperaturen zodat bezoekers in alle rust en comfort kunnen lezen.

View from the outside of the city library and archive Tromsø bibliotek og byarkiv in the dark, Tromsø, Northern Norway

Tromsø bibliotek og byarkiv.
Photo: Foap / Visitnorway.com

3. De Vennesla Bibliotheek en Cultuurhuis

Eén van onze meest geprezen bibliotheken bevindt zich in Vennesla. Vanaf dat ze in 2011 haar deuren opende, speelt het al een belangrijke rol bij concerten, theateroptredens en filmvoorstellingen. De merkwaardige architectuur van de Vennesla Bibliotheek en Cultuurhuis is het resultaat van de tekeningen van architectenbureau Helen & Hard AS die hierdoor verschillende prijzen in de wacht gesleept heeft. De bibliotheek is door The Huffington Post uitgeroepen tot de vierde meest verbluffende bibliotheek ter wereld en wordt door het technische tijdschrift Wired ook omschreven als één van de 10 meest magnifieke bibliotheken ter wereld, samen met Stormen in Bodø.

4. Biblo Tøyen, Oslo

Bij Biblo Tøyen moeten volwassenen buiten wachten terwijl de kinderen en tieners - van 10 tot 15 jaar - genieten van de uitgebreide collectie boeken en van talloze activiteiten. De bibliotheek opende in 2016 en biedt onderdak aan allerlei soorten voorzieningen. Denk bijvoorbeeld aan een studeerkamer, een computerlab om te programmeren, een podium en een muur van lego. Films, kooklessen, programmeerclubjes, bezoekjes van auteurs en een behoorlijk aantal workshops - het is slechts een willekeurige greep uit wat de kids hier allemaal kunnen doen.

Three girls reading a book in the Biblo Tøyen library, Oslo, Eastern Norway

Biblo Tøyen, Oslo.
Photo: Marco Heyda

5. Future Library, Oslo

Het Future Library-project (Framtidsbiblioteket) is een openbaar kunstwerk van de Schotse beeldend kunstenares Katie Paterson in opdracht van Bjørvika Utvikling. Het doel van het project is om tussen 2014 en 2114 elk jaar een origineel werk van een nieuwe schrijver aan de collectie toe te voegen. Die teksten worden verzegeld en zullen tot 2114 ongelezen blijven en niet gepubliceerd worden. In het bosrijke gebied Nordmarka in Oslo zijn 1.000 bomen geplant om te voorzien in het afdrukpapier voor de teksten.

Tot nu toe hebben bekende auteurs zoals Margret Atwood, David Mitchell en Sjón een bijdrage aan het project geleverd.

Lees meer over de Future Library.