Architectuur

Wie denkt aan Noorwegen, denkt waarschijnlijk aan bergen, bossen en fjorden ­ en aan lange zomerdagen en nog langere, koude, winterdagen. En ja, de middeleeuwse staafkerken, bergdorpjes en 1000 jaar oude steden vormen een testament aan de landbouw, industrie en geschiedenis van Noorwegen.

Toch zijn er steeds meer moderne architectonische hoogstandjes en ontwikkelingsprojecten die het land een vliegende start geven.

Oslo is de snelstgroeiende hoofdstad van Europa. De stad verandert dankzij enorme stedelijke ontwikkelingsprojecten in een hoogwaardige en moderne metropool. Dat verandert echter niets aan het Vikingverleden en, zoals de prominente architectuurcriticus Martin Filler zei, aan de schat aan modernisme. Architect Sverre Fehn (1924-2009), bekend om de toepassing van modernistische ideeën op traditionele Noorse vormen en materialen, heeft door zijn lessen aan de Oslo School of Architecture and Design enorme invloed gehad op nieuwe generaties architecten.

Hoewel Oslo kan bogen op een geschiedenis van meer dan 1000 jaar, ondergaat de Noorse hoofdstad enorme veranderingen. Op dit moment worden er opvallende (stedenbouwkundige) projecten gerealiseerd.

Nog maar even geleden, aan het begin van deze eeuw, waren grote delen van de kustgebieden rondom Oslo min of meer ontoegankelijk voor het publiek: er waren bijna alleen maar snelwegen, havens en zanderige industriegebieden. Inmiddels is er een groot project gaande dat de stad een hele nieuwe uitstraling moet geven.

Tussen het nieuwe Opera House en de "streepjescode" ­ hoogbouw waarmee de stad een hele nieuwe skyline heeft gekregen ­ wordt een heel nieuw district aangelegd. Het Opera House wordt, naast nieuwe appartementen, bedrijven en een lange kustpromenade met een strand, geflankeerd door twee karakteristieke gebouwen: een nieuw Munch Museum en de Deichman Main Library.

Veel toeristen die wat moeten vertellen over de Noorse architectuur, noemen de oude staafkerken. Deze kerken hebben hun naam te danken aan de houten palen (in het Noors: "stav") waarop ze zijn gebouwd.

Er zijn nog ongeveer 30 staafkerken bewaard gebleven. De bekendste zijn wel de geweldig bewaard gebleven staafkerk van Borgund uit de 12e eeuw en de iets oudere staafkerk van Urnes, die in 1132 werd voltooid en op de UNESCO Wereldergoedlijst staat.

Bekijk de beroemde staafkerk van Lom 

In veel nieuwe huizen en openbare gebouwen in Noorwegen wordt veelvuldig hout en steen gebruikt. De slanke en simpele vormen doen automatisch denken aan bergen en gletsjers.

De architecten hebben zich in veel gevallen uitgeleefd op warme, open ruimten waarin het kostbare daglicht wordt gevangen ­ niet gek in een land waar de winterzon al na de middag ondergaat, als hij al opkomt. De constructies staan niet op zichzelf, maar zijn onderdeel van de omgeving. Vaak ontbreekt ook de symboliek niet.

Karakteristieke voorbeelden zijn Juvet Landscape Hotel bij het Geirangerfjord, het Snøhetta-uitkijkpunt op de berg Tverrfjellet, en het Knut Hamsun Center in Hamarøy. Dat geldt ook voor een aantal particuliere woningen, zoals het zomerhuis in Storfjord van Jensen & Skodvin, de Split View Mountain Lodge van Reiulf Ramstad Architects en de met basalt beklede woning die Atelier Oslo in Norderhov realiseerde.

Zelfs in de steden zijn er dergelijke gebouwen, zoals het veelvuldig onderscheiden D36 Green House-appartement van duurzaam hout en glas in Oslo.