Architectuur

Wie aan Noorwegen denkt heeft waarschijnlijk bergen, bossen en fjorden op lange zomerdagen of nog langere koude winternachten in gedachten. Natuurlijk gelden de middeleeuwse staafkerken, de bergdorpjes en de 1.000 jaar oude steden als toonbeeld van de Noorse landbouw, industrie en geschiedenis. Toch komen er vandaag de dag steeds meer moderne architectonische pareltjes en andere stedenbouwkundige ontwikkelingen bij die vaak de sterke contrasten van de natuur voorstellen.

Volgens het architectuurtijdschrift Dwell is Noorwegen een gidsland in de manier waarop het oude tradities met nieuwe architectonische ontwikkelingen combineert.

Architectuur in Oslo: een opmerkelijk project in volle gang

Het erfgoed van Oslo dateert van meer dan 1.000 jaar geleden, maar de Noorse hoofdstad ondergaat grote veranderingen via een aantal grote gebouwen en stadsontwikkelingsprojecten die nu aan de gang zijn.

Er ontstaat een compleet nieuwe wijk tussen het operagebouw van Oslo, een ontwerp van het architectenbureau Snøhetta, en de hoge ’Barcodegebouwen’ die de nieuwe skyline van de stad vormen. De opera zal geflankeerd worden door twee monumentale gebouwen: het nieuwe Munch Museum en de Deichman-bibliotheek. Nu vind je er al nieuwe appartementen, handelspanden, wandelwegen langs de kust en stadsstranden.

Langs de ander kant van het historische Akershus-fort ligt het kleine schiereiland Tjuvholmen, waar je een aantal moderne designhuizen en -hotels kunt terugvinden, net als het Astrup Fearnley Museum voor moderne kunst. Net naast dit gebouw van de hand van Renzo Piano ligt nog een ander strand.

In de binnenstad wordt de wijk ’Vulkan’ steeds populairder, met een aantal verschillende oude industriële gebouwen langs de Akerselva-rivier. De Mathallen foodhal is één van de gebouwen die een nieuwe functie kreeg en waar je nu terecht kunt voor cultuur, lekker eten en een bruisend nachtleven.

Natuurlijk is Oslo niet helemaal nieuw. Er zijn nog enkele goed verborgen en minder goed verborgen pareltjes van het vroeg 20e-eeuwse functionalisme, zoals Villa Stenersen en Villa Dammann, het restaurant Ekeberg en het badhuis Ingierstrand.

Lees meer over Oslo.

Kom mee naar de kerk!

Tijdens de middeleeuwen werden in heel Europa enorme stenen kathedralen gebouwd. In Noorwegen werd een vergelijkbare techniek gebruik om met hout te bouwen. Deze staafkerken werden genoemd naar de houten palen die hen overeind houden (in het Noors: ’stav’). Vandaag zijn er nog 28 kerken te vinden in Noorwegen. Twee hiervan zijn de prachtig bewaarde 12e-eeuwse staafkerk van Borgund en de nog oudere staafkerk van Urnes (die werd voltooid in 1132), die ook werd opgenomen op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Sommige aspecten van de oude tradities zijn ook te zien in de architectuur van moderne kerken, maar dan aangepast en opnieuw uitgevonden. De hoog aangeschreven gemeenschapskerk Knarvik die door het bureau Reiulf Ramstad Architects ontworpen werd, ligt net ten noorden van Bergen en is een overweldigend mooie, maar toch ook vreedzame, houten kerk.

Toch hebben enkele recent gebouwde kerken de traditie van de staafkerken doorbroken. De 50 jaar oude IJszeekathedraal in Tromsø is een echt meesterwerk dat doet denken aan de bergen in de omgeving en ook aan het Sydney Opera House. De Mortensrud-kerk in Oslo dateert dan weer uit 2002 en werd gebouwd uit staal, glas en steen.

In Noorwegen vind je ook de meest noordelijk gelegen kathedraal ter wereld. Het land werd zowat 1.000 jaar geleden tot het christendom bekeerd. In 1070 ging de bouw van de Nidaros-domkerk van start en ze werd ongeveer 200 jaar later voltooid.

Natuur natuurlijk!

Hout en andere duurzame materialen worden op nieuwe en innovatieve manieren ingezet bij het bouwen van nieuwe huizen, blokhutten en openbare gebouwen in heel Noorwegen. De Mjøstårnet-toren in Brumunddal is met zijn 85,4 meter het hoogste houten huis ter wereld. Mooi uitgewerkte boomhutten worden ook steeds populairder.

Vaak leggen de architecten de focus op het creëren van warme, open ruimtes die het licht binnenlaten. In een land waar de zon kort na de middag onder gaat, of de hele dag zelfs niet opkomt, is daglicht namelijk een kostbaar goed. De constructies staan niet op zichzelf, maar worden altijd ontworpen in verhouding tot het omringende landschap en de andere gebouwen. Vaak vind je er ook een vleugje symboliek in terug.

Voorbeelden hiervan zijn het Juvet Landscape Hotel dicht bij het Geirangerfjord, het uitkijkpunt Snøhetta in de buurt van de berg Tverrfjellet, het Knut Hamsun Center in Hamarøy, de Rabothytta-berghut in Helgeland en restaurant Under in Lindesnes, het eerste onderwaterrestaurant van Noorwegen. Hetzelfde geldt voor privéwoningen, zoals het Storfjord-zomerhuis van architectenbureau Jensen & Skodvin, de berghut Split View Mountain Lodge ontworpen door Reiulf Ramstad Arkitekter of de blokhut Cabin van Atelier Oslo, die met basaltsteen bekleed is.

Zelfs in de steden zijn er gebouwen die in dit rijtje passen, zoals het veelvuldig bekroonde D36 Green House appartementsgebouw in Oslo. Dit gebouw werd opgetrokken uit duurzaam hout en glas en sluit naadloos aan bij het park vlakbij.

Bekroonde routes

Tenslotte moeten ook zeker de Norwegian Scenic Routes vermeld worden. Langs tal van de mooiste wegen in Noorwegen maken heel wat opmerkelijke gebouwen en landschapsontwerpen de ervaring van de omringende natuur alleen maar meer bijzonder. Zo zijn er rustpunten en uitzichtpunten die op zich echte kunstwerken zijn.