Ambachtelijk bier

Als je tien jaar geleden in Noorwegen een bar binnenliep kon je kiezen uit, tja, een glas bier... of geen bier. En hield je daar niet van? Jammer dan.

'Sterker nog: een biertje bestellen deed je in die tijd door gewoon door een vinger op te steken', aldus Evan Lewis, medeoprichter en hoofdbrouwer van Ægir Brewery. 'Maar het is natuurlijk compleet absurd om voor elke smaak maar één bier te hebben. Dat is net zoiets als dat er in één heel land alleen maar cheeseburgers te verkrijgen zijn.'

Tegenwoordig is het verhaal compleet anders. De interesse in (en de dorst naar) ambachtelijk bier is in Noorwegen omhoog geschóten! Bijna elke maand gaan er wel nieuwe microbrouwerijen open en slepen bovendien om de haverklap internationale awards in de wacht.

'Volgens de laatste cijfers die ik zag zijn er nu 188 kleinschalige brouwerijen in Noorwegen. Dat is ontzettend veel. Ik moet het nieuwe Noorse brouwers wel nageven: ze hebben het in korte tijd heel ver geschopt', aldus Lewis.

Lewis was een 17-jarige student toen hij in 1989 in New York als hobby bier begon te brouwen. In de VS was toen de revolutie van het ambachtelijk bier al volop aan de gang. Lewis verhuisde een aantal jaren later naar Californië, waar hij eraan gewend raakte dat er voor elke smaak en gelegenheid wel een bier bestond.

Twaalf jaar geleden namen hij en zijn vrouw, Aud Melås, een café over in het kleine Noorse dorp Flåm. Hier kwam Lewis terecht op een schitterende locatie bij het fjord, omgeven door bergen – meer dan 150 km landinwaarts van de Noorse westkust.

Maar voor de bierliefhebber in hem was het een teleurstelling. 

'Ik vond, als we dan toch een bar hadden, een bar annex brouwerij erg leuk,' aldus Lewis. De brouwerij kreeg de naam Ægir, naar de zeereus uit de Noorse mythologie. Tegenwoordig is het één van de meest toonaangevende kleinschalige brouwerijen van Noorwegen.

Maar toen het bedrijf werd opgericht waren de eerste tekenen van verandering al te bespeuren.

Tien jaar geleden zou een Noor in een café nogal overdonderd geweest zijn door borden waarop honderden verschillende bieren aangeprijsd stonden. Sommige van die bieren worden gebrouwen in een aangrenzende ruimte. Het aanbod loopt uiteen van alledaags bier tot spontaan gegiste zure bieren, stevige stouts en uiteraard een compleet assortiment witbieren en IPA’s.

'Oh ja, dat komt inderdaad veel voor. De import van bier is namelijk ook enorm toegenomen', zegt Tore Nybø, CEO van Nøgne Ø, de brouwerij die dikwijls geroemd wordt als het bedrijf dat ambachtelijk bier in Noorwegen populair gemaakt heeft.

Nøgne Ø werd eind 2002 opgericht in Grimstad, in het zuidoosten van Noorwegen. Maar toen Nybø daar een paar jaar later aandelen in kocht stond de brouwerij aan de rand van een faillissement.

'Er was in die tijd gewoon geen markt voor ambachtelijk bier. Wij distribueerden ons bier zelf met onze eigen privéauto’s en verkochten daarnaast aan Vinmonopolet' (de staatsdetailhandel in alcoholische dranken). Nybø was in die tijd ook thuisbrouwer.

De oprichters van de brouwerij zetten samen met vrienden en kennissen hun schouders onder de kleine onderneming en wisten zo de productie te verhogen.

Vandaag de dag opereert Nøgne Ø op veel grotere schaal en staat het aan de top met een paar van de beste ambachtelijke bieren op de markt. Toch wordt de brouwerij op de voet gevolgd door vele anderen zoals Haandbryggeriet, Lervig, Austmann, Kinn en Ægir. 'Het succes is grotendeels te danken aan de uitzonderlijke openheid en transparantie van de bedrijfstak', zegt Nybø, die de samenwerking en eenheid van harte steunt - zelfs tussen concurrenten. Of zoals ze het zelf liever noemen: collega’s.

Hoewel overal ter wereld ambachtelijke brouwerijen uit de grond schieten en ze soortgelijke bieren maken, wil dat niet zeggen dat die ook bij de Noorse bevolking zouden aanslaan.

'Het ‘worst case’-scenario is dat een paar brouwerijen ondermaatse bieren gaan produceren, en dat mensen die dat soort bieren proeven daardoor besluiten dat het hele ambachtelijke biergedoe niet hun ‘ding’ is. Gelukkig is de kwaliteit van in Noorwegen gebrouwen ambachtelijk bier altijd heel hoog geweest', aldus Evan Lewis.

Tore Nybø onderstreept dat: 'Onze slagzin is dat wij de brouwerij zijn die weigert concessies te doen aan kwaliteit. Dat heeft ons uiteraard de nodige liters bier gekost, maar als wij een middelmatig bier zouden gaan leveren heeft de hele bierbusiness daaronder te lijden.'

Volgens Nybø is de trend zo'n vier tot vijf jaar geleden echt goed aangeslagen in Noorwegen. Veel mensen hechten nu belang aan wat voor bier ze drinken. Ze experimenteren met verschillende soorten en smaken, en sommigen proberen ook het thuisbrouwen uit.

'Verdiep je je eenmaal wat meer in bier en alles wat daarbij komt kijken, dan gaat er een wereld voor je open. Na een poos ga je bier op een hele andere manier proeven en ervaren', aldus Nybø. 'Als ik nu iets organiseer met vrienden brengt ieder van ons vier verschillende bieren mee en proeven we ongeveer een deciliter van ieder bier.'

'Dat is zoveel leuker en lekkerder dan als we allemaal ons eigen six-pack zouden meenemen.'