Feit en fictie over het noorderlicht

Wanneer ervaren fysici met een specialisatie in de magnetohydrodynamica je het noorderlicht uitleggen, is het soms moeilijk om de link te zien met het licht dat boven je hoofd rondwervelt.

Je kunt het fenomeen ook op een tastbare manier uitleggen: we hebben alles te danken aan de zon, ook het noorderlicht. Tijdens grote zonne-explosies worden enorme hoeveelheden partikels vanuit de zon de ruimte ingeslingerd.

De wiskunde achter het noorderlicht

Hier wordt het pas echt interessant: wanneer de partikels het aardmagnetische veld bereiken, worden ze naar een ovaal geleid rond de magnetische Noordpool, waar ze interageren met de bovenste lagen van de atmosfeer, de lagen ozon, zuurstof en andere stoffen die de aarde beschermen. De energie die daarbij vrijkomt kunnen wij zien als het noorderlicht.

Wat het extra magisch maakt, is het feit dat dit alles ongeveer 100 kilometer boven onze hoofden plaatsvindt. De immense kracht is de reden waarom we het zo helder te zien krijgen. Het licht krijgt ook hulp van een ontelbaar aantal atomen en moleculen.

Beschouw het noorderlicht nooit als vanzelfsprekend. Het is een fenomeen zo natuurlijk als het weer. Hoe het eruit ziet en de intensiteit ervan wordt bepaald door de activiteit van de zon, en de plaats hangt af van het aardmagnetische veld.

Het noorderlicht verschijnt in een gordel of in een ovaal boven de aarde, op een vaste plek ten opzichte van de zon. Het licht is normaal gezien ’s nachts zichtbaar boven het vasteland in Noord-Noorwegen en overdag op Spitsbergen. Wanneer er meer zonneactiviteit is kun je het noorderlicht ook zuidelijker in Noorwegen zien.

Het noorderlicht verklaren

Wil je meer te weten komen over de oorsprong van het noorderlicht? Deze video legt je de fascinerende details van het noorderlicht uit.

Het noorderlicht is allesbehalve een nieuw fenomeen. Het spektakel werd al lang geleden beschreven in oude verhalen en vormt de bron voor vele legenden. Je vindt bijvoorbeeld symbolen die verbonden zijn met het noorderlicht op de sjamaandrums van de Sami. Het fenomeen heeft ook verschillende namen in de Sami-taal, onder andere ’Guovssahas’ dat ’het licht dat gehoord kan worden’ betekent. Het is poëzie in beweging.

Tijdens de Vikingtijd werd gezegd dat het noorderlicht de flikkerende weerspiegeling was van de wapenuitrusting van de Walkuren, de mythologische strijdgodinnen. Vandaag de dag gebruikt de plaatselijke bevolking de respectvolle term ’de groene dame’ om naar het noorderlicht te verwijzen. Bekijk de kleurschakeringen op de talrijke foto’s en filmpjes van het noorderlicht op sociale media. In het echt zie je waarschijnlijk nog meer tinten.

Waar en wanneer? Er is geen exact antwoord, maar...

Vaak wordt gezegd dat het noorden van Noorwegen de beste plaats ter wereld is om het noorderlicht te zien, aangezien dit deel van het land vlak onder het noorderlichtovaal ligt. Eerlijk gezegd is dit maar een deel van de waarheid. Het licht is even goed zichtbaar in andere bestemmingen buiten Noorwegen.

Maar toch gaan we er prat op dat Noord-Noorwegen zeker tot de aangenaamste en interessantste plekken behoort om het noorderlicht te bewonderen. De honderdduizenden mensen die in dit enorme gebied wonen bieden een breed aanbod aan accommodatie en activiteiten.

Het noorderlichtovaal boven Noord-Noorwegen begint boven de Lofoten (hoewel het noorderlicht de voorbije jaren steeds vaker boven het zuidelijker gelegen Trøndelag wordt waargenomen). Dan volgt het de kust, helemaal tot aan de Noordkaap en nog verder. Het uitzicht op het noorderlicht is vergelijkbaar in de verschillende bestemmingen in de regio. Je kunt het bewonderen vanaf de Lofoten of vanuit Tromsø, 500 kilometer verder, maar dan vanuit een ander standpunt.

Onthoud dat het noorderlicht zich een beetje als een diva kan gedragen. Het komt enkel tevoorschijn wanneer het denkt dat het het juiste moment is. Geduld is een schone zaak, ook wanneer je op jacht gaat naar het noorderlicht. Wil je je kansen vergroten, dan is het handig om te weten dat het noorderlicht het vaakst voorkomt in de late herfst en tijdens de winter en in de vroege lente (van september tot eind maart), tussen 18:00 uur en 01:00 uur ’s nachts.

Het noorderlicht is op zijn sterkst wanneer het weer koud en droog is, meestal vanaf december. Sommigen zeggen dat je het droogste weer en de meest heldere hemel in het binnenland hebt, maar dat is niet altijd het geval.

Bij een sterke oostenwind kan het aan de kust helderder zijn dan in het binnenland. Probeer de volle maan te vermijden, die je noorderlichtervaring behoorlijk kan doen verbleken.