We reden mee met de machinist en conducteurs op het schitterende spoortraject van Flåm. Tekst: Mikael Lunde
VIJF FEITEN OVER DE FJORDEN
1. UNESCO heeft enkele fjorden van Fjord-Noorwegen - bijvoorbeeld het Geirangerfjord en het Nærøyfjord – aan haar gerenommeerde werelderfgoedlijst toegevoegd.
2. De fjorden worden vaak beschreven als 'kunstwerken van de natuur zelf' en zijn ontstaan toen de gletsjers zich terugtrokken en de zee de U-vormige valleien onder water zette.
3. Gudvangen en Geiranger, de twee dorpen die in het binnenste gedeelte van het Nærøyfjord en het Geirangerfjord liggen, behoren tot de populairste aanleghavens voor Scandinavische cruiseschepen.
4. De warme golfstroom en luchtstromen die het corioliseffect teweegbrengt zorgen voor een relatief mild klimaat bij de nagenoeg ijsvrije Noorse fjorden.
5. De fjorden zijn vaak erg diep, maar het Sognefjord ligt wel 1.308 meter onder de zeespiegel en is dan ook het diepste fjord.
'Dit was mijn naschoolse activiteit. Ik zat hier altijd bij de motor totdat mijn vader klaar was met werken,' vertelt Thor Are Mølster. We bevinden ons in de locomotief van de Flåmspoorlijn die vanaf het Aurlandsfjord naar Myrdal klimt, zo’n 867 meter hoger gelegen.
Het traject is kort, maar het zijn 20 cruciale kilometers die de fjorden verbinden met de belangrijkste spoorlijn naar Bergen – door de bergen.
Als een ansichtkaart
Hoog boven het spoor rijzen besneeuwde bergtoppen op, aan beide kanten spetteren spectaculaire watervallen. Ze voeden de snelstromende rivier in het dal. Aan het einde van de zomer is het er nog altijd weelderig groen en zie je er één van de meest indrukwekkende fjordlandschappen van Noorwegen.
Mølster volgde zijn vader op als machinist van deze trein en is na 34 jaar nog altijd niet blind voor de schoonheid van dit uitzicht.
'Vooral op een heldere lentedag, als er nog veel sneeuw op de bergtoppen ligt, heb ik het gevoel dat er geen mooiere plek bestaat dan deze,' zegt hij. Conducteur Knut Erik Seierslund, die we in de trein spreken, denkt er hetzelfde over. 'Ik vind het geweldig. Ik zie elke dag iets nieuws en krijg nooit genoeg van het uitzicht,' zegt hij, hoewel hij het niet alleen bij kijken laat. 'Ik heb op bijna elke bergtop gestaan, aan beide kanten van de vallei.'
Leer 'Fjord' spreken
Spreek jij fjord? Leer hier wat plaatselijke termen bij die zeker van pas zullen komen bij je bezoek aan de Noorse fjorden.
Foss – waterval
Fjordarm – fjordarm
Ferge – veerboot
Isbre – gletsjer
Morfologi – smeltwater van gletsjers die fjorden creëren
Svele – blini (een dikke pannenkoek)
Vik – kreek
Fjordterskel – nauwe toegang tot het fjord
Tåke – mist
Brudeferden i Hardanger – beroemd schilderij dat een huwelijksgezelschap voorstelt in een roeiboot. Het werd in 1848 geschilderd door Hans Gude en Adolph Tidemand.
Havn – haven
Gevormd door het verleden
De twee treinen op het spoortraject van Flåm brengen van zes uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds voornamelijk toeristen met een retourkaartje de berg op en af. Er kunnen ongeveer 500 mensen mee en het is hoogseizoen, dus de meeste ritten zijn volgeboekt.
Toen Mølsters vader nog op de Flåmsbana werkte, tot in de jaren 1990, was de situatie anders. Toen werden over deze spoorlijn nog goederen vervoerd. De bouw werd al in 1908 goedgekeurd door de Noorse overheid, rond de tijd dat de route van Bergen naar Oslo door de bergen werd aangelegd. 'Het was de bedoeling die lijn met het Sognefjord te verbinden,' legt Mølster uit. Maar dat bleek een enorme klus, en pas in 1923 ging de bouw van start.
Er waren geen wegen, maar er was wel de behoefte aan post, goederen en bouwmaterialen die tot bij het fjord moesten worden gebracht. En dan nog wel het langste en diepste fjord van Noorwegen, meer dan 160 kilometer landinwaarts vanaf de westkust.
Langs de oever bevonden zich talloze dorpjes en stadjes, en de Flåmspoorlijn was de beste manier om ze met de rest van het land te verbinden. Het station van Flåm ligt pal naast de haven. De bergen langs de fjord zijn ongelofelijk steil: hoewel de spoorlijn gebruikmaakt van de eenvoudiger route door het Flåmdal, klimt hij nog steeds een meter per 18 meter rails. “Dat maakt dit zo’n bijzonder staaltje bouwtechniek”, zegt de machinist. 'Tegenwoordig is het misschien minder indrukwekkend, maar in die tijd was er geen moderne apparatuur ter beschikking, dus het meeste werk moest met de hand gedaan worden.'
De inwoners van Sogn staan bekend als koppig en vastberaden. Dat moet ook wel als je zo’n megaproject als de Flåmsbana wilt voltooien. Er zijn op dit traject 20 tunnels met een totale lengte van 5,7 kilometer, dwars door de bergen en heuvels. Met een lengte van 20 kilometer beslaan de tunnels dus bijna een derde van de lijn.
Levenslijn
Flåm is een spectaculair plaatsje, vlakbij de wereldberoemde Nærøyfjord en idyllische dorpen zoals Undredal dat bekend staat om zijn heerlijke geitenkaas. Toch denkt Mølster dat deze plek niet meer dan een schaduw zou zijn van wat het tegenwoordig is als de spoorlijn niet was aangelegd. 'De Flåmsbana verbindt alles en iedereen in deze omgeving met elkaar. Zonder de spoorlijn zou het dorp zijn weggekwijnd,' zegt hij.
Vandaag de dag is dit kleine dorpje allesbehalve verdwenen. Het beschikt over één van de drukste havens voor cruiseschepen van het land en trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Ook is er een aantal succesvolle ondernemingen ontstaan, zoals de microbrouwerij Ægir (spreek uit: ahgir) waar enkele van de beste ambachtelijke bieren van het land gemaakt worden. Daar vind je ook een knus restaurantje waar je heerlijk kunt eten, op slechts een paar stappen van het station. Maar de belangrijkste attractie van Flåm blijft natuurlijk het fantastische uitzicht.
Andere verhalen uit Fjord-Noorwegen
De regio Flåm biedt meer
Je hoeft niet te wachten tot je hier bent om te bepalen wat je zou willen doen. Filter je zoekopdracht en bekijk onderstaande aanbiedingen.
Profiteer van deze topaanbiedingen
Neem een kijkje bij onze sponsors die er alles aan doen om je een goede reis te bezorgen.