Het favoriete Noorse voedsel:
BROOD
Overal en altijd.
We zijn gewoon DOL op brood!
Als het gaat om wie het meeste brood ter wereld eet, dan staan de Noren voorop. Ieder van ons eet gemiddeld 38,5 kilo brood per jaar!
Het is ons ontbijt voor onderweg ...
… de perfecte matpakke (het lunchpakket dat we meenemen naar school, naar het werk, op wandeltochten, etc.) …
… en het is de yin bij de yang tijdens ons avondeten.
Nee, we kunnen er geen genoeg van krijgen. Hoe dat komt?
We gebruiken het juiste pålegg!
Pålegg? Dat woord gebruiken we voor alles wat we op onze boterham doen of smeren - beleg dus.
Dat kan ham zijn, of jam, heerlijke Noorse kaas, leverpaté of zonderlinge Noorse culinaire tradities zoals kaviaar of brunost. Soms doen we ook vis op ons brood, bijvoorbeeld makreel in tomatensaus.
Voor ons Noren is onze geliefde skive (boterham) zowat een stijl van leven.
'Brood maakt deel uit van de Noorse nationale identiteit. Hier op bezoek komen en allemaal verschillende soorten granen en grovbrød (volkorenbrood) zien, was helemaal nieuw voor mij', zegt Neil Allsopp.
Hij is het brein achter Sour To The People in Hønefoss in Oost-Noorwegen, één van de talloze ambachtelijke bakkerijen die in heel Noorwegen opgedoken zijn. De voormalige wapensmid verhuisde 10 jaar geleden van Engeland naar Noorwegen en begon met brood bakken als hobby.
Tegenwoordig is hij fulltime zuurdesemexpert en staat iedere ochtend met liefde en plezier vroeg op om lekker brood te bakken. Naar eigen zeggen is het zelfs een obsessie geworden.
'Het proces van zuurdesembrood maken is behoorlijk aan transformatie onderhevig. Je begint met bloem, water en zout, en een paar dagen later staat er gewoon iets gezonds op tafel. Ook al duurt het wat langer dan gewoon brood bakken, het is het wachten waard! Zuurdesembrood blijft niet alleen langer vers, maar is ook de beste optie voor je spijsvertering', legt hij uit.
De slag te pakken krijgen
Zuurdesembrood is op zich niet nieuw, maar de afgelopen jaren is het wel weer nieuw leven ingeblazen. Het is een wereldwijde trend, en veel mensen zijn thuis aan het bakken geslagen.
'En da's helemaal super. Mensen hadden er meer tijd voor, vooral in 2020. Sociale media hebben ook een enorme rol gespeeld in deze boost, want mensen willen graag zelf uitproberen wat ze daar zien. En brood is op Instagram enorm populair', aldus Allsopp.
Leren hoe je zuurdesembrood moet bakken stelt zowel je geduld als je vaardigheden op de proef. En da's geen grapje - je moet als beginneling echt leren hoe je met zuurdesem moet omgaan.
'Alle begin is moeilijk, vooral het geduld opbrengen om iets te laten groeien. Je moet er alle dagen aandacht aan besteden, anders komt er niets van terecht', zo legt de bakker uit.
Maar denk echter niet dat het je meteen de eerste keer lukt. Allsopp zegt dat je erop moet rekenen dat het de eerste paar keer niet perfect verloopt. Maar heb je de slag eenmaal te pakken, dan gaat er een wereld voor je open. Dan kun je zelfs proberen je brood te decoreren. Ziet dat er niet lekker uit?
Nieuwe energie
Allsopp beschouwt brood eten als positief, vooral als het gebakken is met gezonde ingrediënten. Je kunt aan een volkorenbrood lekkere dingen toevoegen zoals zaden of noten voor de smaak, en dat gaat niet snel vervelen. Zelfs bakkers zoals Allsopp kunnen er maar geen genoeg van krijgen!
'Er zijn nog zoveel combinaties die ik nog niet eens heb geprobeerd te maken. En je kunt er allerlei soorten pålegg (beleg) op doen om alle smaken van het brood tot hun recht te laten komen', legt hij uit.
Voor Allsopp komen de beste smaken van de beste ingrediënten. Hij gebruikt alleen lokale, biologische producten en werkt nauw samen met boeren uit de streek.
Die toveren dit om ...
... tot dit!
Noorse boeren behoren tot de beste ter wereld, en het traject dat de producten afleggen van de boerderijen naar winkels en bakkerijen is kort.
Het juiste brood dankzij ons woordenboek
Grovbrød – volkorenbrood/bruinbrood
Loff – witbrood
Surdeigsbrød – zuurdesembrood
Kneippbrød – volkorenbrood dat vernoemd is naar de 19e-eeuwse Beierse priester en hydrotherapeut Sebastian Kneipp.
Smørbrød – open boterham
Matpakke – het lunchpakket dat we meenemen naar school, naar het werk, op wandeltochten, etc.
Brødpudding – broodpudding
Knekkebrød – cracker (van origine Zweeds maar in heel Scandinavië erg populair)
'Voor Noren is graan altijd al heel belangrijk geweest. Vroeger zagen we het als Gudslånet. Dat betekent iets wat we van God hebben geleend', zegt Bodil Nordjore.
Ze is Noorse en schrijft kookboeken die al meerdere keren in de prijzen gevallen zijn dankzij haar werk over de Noorse eetcultuur. Toch gaan de meeste vragen die ze krijgt over brood. Daarom heeft ze een heel boek van 255 pagina's aan brød gewijd met maar liefst 120 recepten!
Eeuwenoude tradities
In de Vikingtijd vermaalden mensen maïs met de hand tot bloem en maakten daar plat brood van wat ze bakten op hete plavuizen.
'Dat noemden ze brauðiskr - een soort broodplaat - en deden daar beleg op zoals verse vis en vlees.'
Het is net als met de originele Noorse pizza. Die traditie blijft ook al eeuwenlang in stand, en we maken ook nog steeds lefse (zoet plat brood) en flatbrød (ongezuurd plat brood dat gegeten wordt met vis, bij soep, etc.). Baktradities zijn sinds die tijd - dankzij de technologie - heel wat moderner geworden, en brood is tegenwoordig verkrijgbaar in allerlei vormen en maten.
'Hier worden de meest gegeten broodsoorten gemaakt van haver, gerst en tarwe, maar we laten ons ook inspireren door internationale baktradities zoals Frans boerenbrood en Italiaanse focaccia', zegt Nordjore.
Ze wijst erop dat hoewel we graag nieuwe trends uitproberen, we toch vaak teruggrijpen naar wat we kennen en waar we dol op zijn: het gezonde en voedzame 'dagelijks brood' boordevol granen.
Naast ons geliefde grovbrød (volkorenbrood) eten we ook veel kneippbrød, landbrød (boerenbrood) en roggebrood.
We weten ook prima hoe we onszelf kunnen verwennen, en veel mensen bakken verschillende soorten loff (witbrood) voor in het weekend of met de feestdagen. De meest gebruikte ingrediënten zijn tarwebloem, melk, boter en gist, maar er zijn nog veel meer variaties te bedenken. Sommige mensen doen er suiker en eieren bij voor een lekker zoet smaakje, en anderen bestrooien het brood met maanzaad.
We hebben ook ons eigen kerstbrood: julebrød - da's super lekker en er zitten veel krentjes in. Het is zoet, net als boller, en smaakt hemels met bruine kaas. Julebrød betekent kerstbrood, maar het is te lekker om het maar één keer per jaar te eten, dus veel mensen bakken het als ze daar zin in hebben.
Nordjore benadrukt dat welk brood je ook kiest, 'je het heel gemakkelijk thuis zelf kunt bakken.' Dat is één van de redenen waarom de Noren er zo dol op zijn.
'Bovendien vult volkorenbrood goed. Met twee skiver, ofwel sneetjes brood, kun je er weer tegen tot de volgende maaltijd', legt ze uit.
Het bewijs dat we veel brood eten
Hier koop je gemakkelijk brood bij bakkerijen, supermarkten (vaak hebben ze wel 10 tot 15 verschillende soorten!) en bij sommige benzinestations. In totaal kopen Noren 206.115 ton (!) brood per jaar bij deze verkooppunten, aldus Sissel Flesland Markedsinformasjoner AS, een bedrijf dat statistische informatie verzamelt voor de bakkerijsector.
Dit komt erop neer dat Noren gemiddeld ongeveer 38,5 kilo brood per persoon eten. Wat nog gekker is, is dat broodjes, stokbrood en het brood dat thuis gebakken wordt niet eens meegerekend is! Sja ... het was geen grapje toen we schreven dat we veel brood eten.
En we laten van ons brød geen kruimel over. Het Noorse Informatiebureau voor Brood en Graan inspireert ons om alles zelf te maken, zoals toast, croutons en churros (een zoet Spaans tussendoortje) met oud brood dat we anders niet meer zouden eten.
Het is gezond, het is goed voor je portemonnee en je kunt het tot de laatste kruimel gebruiken. Je kunt onmogelijk iets tegen brood hebben. Tijd om je schort te pakken en de fantastische wereld van brød bakken te ontdekken!
Thuis gezond brood bakken
Zin om zelf brood te bakken? Schrap het dan maar vast van je boodschappenlijstje. Probeer het recept van bruin brood met gerst en haver van het Noorse Informatiebureau voor Brood en Graan maar eens. Het is gezond en lekker, en het recept is samengesteld door de getalenteerde Noorse bakker Arild Mellemsæther.
Met dit recept maak je: 2 broden
Moeilijkheidsgraad: gemiddeld
Totale tijd: 3-4 uur inclusief voorbereiding, rijzen en baktijd
Ingrediënten
Granen die je moet weken:
150 g volkoren graanproducten, bruin
25 g tarwezemelen
60 g gerst
60 g havervlokken
3 ½ dl water
Voor het deeg:
450 g tarwebloem
300 g volkorenmeel
20 g zout
25 g verse gist
3 ½ dl magere melk
Een beetje melk om te bestrijken en wat havervlokken voor bovenop de broden.
Instructies
1. Week de granen: Meng de volkoren graanproducten, tarwezemelen, gerst, havervlokken en het water in een grote mengkom. Laat dat ongeveer een half uur weken bij kamertemperatuur.
2. Maak het deeg af: Doe de rest van de ingrediënten in de mengkom. Kneed het deeg met een keukenmachine. De eerste 3 minuten op lage snelheid, daarna nogmaals 3 minuten op hogere snelheid.
3. Laat het deeg ongeveer een half uur rusten voordat je het met de hand gaat kneden. Laat het daarna nog 20 minuten rusten.
4. Doe het deeg door de helft en maak 2 broden. Bestrijk de broden met melk en rol ze door de havervlokken voordat je ze in broodvormen met een inhoud van 2 liter legt. Dek de vormen af en laat de broden op een warme plek ongeveer 40 minuten rijzen.
5. Verwarm de oven voor op 210°C en bak de broden in het onderste deel van de oven in ongeveer 40 minuten goudbruin.
6. Haal de broden meteen uit de broodvormen en laat ze afkoelen op een (oven)rooster.
Het juiste brood dankzij ons woordenboek
Grovbrød – volkorenbrood/bruinbrood
Loff – witbrood
Surdeigsbrød – zuurdesembrood
Kneippbrød – volkorenbrood dat vernoemd is naar de 19e-eeuwse Beierse priester en hydrotherapeut Sebastian Kneipp.
Smørbrød – open boterham
Matpakke – het lunchpakket dat we meenemen naar school, naar het werk, op wandeltochten, etc.
Brødpudding – broodpudding
Knekkebrød – cracker (van origine Zweeds maar in heel Scandinavië erg populair)
Reis groen met NOR-WAY Bussekspress en proef onderweg alle bijzondere en heerlijke etenswaren die Noorwegen te bieden heeft!
Zoek een bakkerij in de buurt
Profiteer van deze topaanbiedingen
Neem een kijkje bij onze sponsors die er alles aan doen om je een goede reis te bezorgen.