FENALÅR
Een eeuwenoude Noorse traditie
Heb je al ooit één van de lekkerste vleessoorten van Noorwegen geproefd, onze fenalår?
Net als Serranoham en Parmaham heeft ook Fenalår fra Norge (Fenalår uit Noorwegen) de status beschermde geografische aanduiding (BGA) gekregen.
En dat allemaal dankzij deze vrolijke dieren die rond de fjorden en in de bergen hun kostje bij elkaar grazen.
Fenalår wordt gemaakt van gezouten en gedroogde lams- of schapenbout en is al eeuwenlang een Noorse traditie. Het is favoriet bij feestelijke maaltijden, maar ook een perfecte snack voor in je wandelrugzak of voor bij de lunch.
Het wordt al sinds de Vikingtijd wereldwijd geëxporteerd, maar het is nog niet eens zo heel lang geleden dat de kunst van fenalår maken naar een nog hoger niveau is getild. Dit is vooral te danken aan de inspanningen van producentenvereniging Fenalår fra Norge om de hoeveelheid zout te verminderen en het milde, heerlijke aroma te accentueren. De leden streven ernaar het vlees zo mals te maken dat het bijna op je tong smelt.
'Fenalår moet vol smaak en aroma zitten, en niet alleen met zout. De smaak is de essentie van goede fenalår, aldus Per Berg, voorzitter van Fenalår fra Norge.
Door minder zout te gebruiken, krijgen de enzymen in het vlees de kans zich vrij te bewegen. Dat accentueert zowel de smaak als de textuur.
Traditioneel of gerijpt
Tegenwoordig wordt fenalår op twee verschillende manieren gemaakt, namelijk traditioneel en gerijpt. Het grootste verschil zit hem in de hoeveelheid zout, waarbij de gerijpte variant (of modnet in het Noors) iets minder zout bevat. Dat is dan ook de variant die je moet kiezen als je het allerbeste vlees wilt.
'Het is veel bewerkelijker om te maken met minder zout. Alles komt aan op nauwkeurigheid, geduld en vaardigheid. Dat hebben ze in Zuid-Europa al bereikt met ham. De afgelopen 10 jaar is dat ook toegepast op Noorse fenalår, en het resultaat is geweldig.'
Producentenvereniging Fenalår fra Norge bestaat uit negen producenten die samen de naam Fenalår fra Norge (Fenalår uit Noorwegen) tot beschermde geografische aanduiding hebben gemaakt, en daardoor is het één van onze ruim 20 nationale culinaire specialiteiten geworden.
De status helpt bij het beschermen van de unieke kwaliteit van deze specialiteit en zorgt dat het werk wat betreft het instandhouden en verbeteren van deze traditie, waar Noorwegen trots op is, wordt voortgezet.
Eén ding is zeker: fenalår heeft een speciaal plekje in de harten van de Noren.
Vikingvoedsel
Er wordt aangenomen dat de methode om fenalår te maken al sinds de Vikingtijd bestaat. Op Vikingschepen werd er waarschijnlijk stokvis en gedroogd vlees gegeten en zure melk en bier gedronken. Vers vlees en verse vis werden alleen in het seizoen gegeten, dus inmaken, drogen en roken was de oplossing om te profiteren van de seizoenen en om het voedsel lang te kunnen bewaren.
'Ook al was er in de Vikingtijd een tekort aan zout in Noorwegen, je moet de Vikingen niet onderschatten. Ze gebruikten waarschijnlijk hun netwerk om aan zout te komen', aldus Berg.
Het geheim zit hem in de schapen
Om de beste fenalår te maken, heb je het beste lamsvlees nodig. En Noorwegen is de perfecte plek voor schapen. Hier kunnen ze het grootste deel van het jaar buiten grazen en dankzij de geweldige voedingstoffen in de grond is extra voeren niet of nauwelijks nodig.
'Grondstoffen hebben altijd invloed op het eindproduct, en Noorse schapen hebben een prima leven. Ze eten wat ze willen en kunnen er tijdens het grazen uitpikken wat ze lekker vinden', legt Berg uit.
Noors lamsvlees is dan ook één van de meer natuurlijke vleessoorten die in Noorwegen op tafel komt.
Er zijn heel wat manieren om van dit bijzondere gezouten vlees te genieten ...
... zoals op de klassieke Noorse manier: fenalår met platbrood en zure room.
Of waarom doe je fenalår niet op een stapel geroosterd brood of maak je er een carpaccio van?
Een andere Noorse favoriet zijn platbroodrolletjes met fenalår, perfect als tapa!
Bekijk het recept en andere manieren om te genieten van fenalår maar eens.
Leuk weetje over fenalår
Veel mensen vragen zich af waarom alleen Noorwegen fenalår maakt, maar dat is toepasselijker dan je zou denken. Want Noorwegen heeft zelf de vorm van een lamsbout! Misschien was dit wel voorbestemd :)Je kunt fenalår als landkaart gebruiken: begin het aan te snijden in 'Trøndelag' en baan je al smullend een weg door het hele land.
Fenalår kun je overal in Noorwegen vinden, en elke plaats heeft z'n eigen kleine draai gegeven aan hoe het wordt gemaakt en aan de smaak. Dus als je je favoriet wilt vinden, moet je op vakantie je ogen goed de kost geven!
Al kun je het zowat overal vinden, hebben sommige plaatsen er een lokale specialiteit van gemaakt, vooral in Fjord-Noorwegen. Maar er zijn ook kwalitatief hoogwaardige producenten in Oost-Noorwegen, bijvoorbeeld in de Gudbrandsdalen-vallei en de Hallingdal-vallei. Fenalår gemaakt van lamsvlees uit de Lofoten (Lofotlam) en uit Lyngen (Lyngenlam) zijn ook uniek omdat beide lamssoorten de BGA-status hebben en worden beschouwd als nationale culinaire specialiteiten.
Waar kun je het kopen?
Je kunt fenalår in de meeste Noorse supermarkten vinden, maar als je rondreist, ga dan in de winkel naar de lokale levensmiddelen. Zo kun je de plaatselijke smaak proeven en misschien op een onverwachte plek je eigen favoriet vinden.
Je kunt deze specialiteit ook bij veel plaatselijke boerderijwinkels kopen.
De toekomst van fenalår
Volgens fijnproevers is het tijd dat fenalår wereldwijd meer bekendheid krijgt. Er wordt steeds meer gewerkt aan het verhogen van de export, en dat heeft in Frankrijk al tot een bescheiden succes geleid.
'Eén van de grootste issues met het exporteren van fenalår is dat niemand weet wat het is. Maar mensen komen nu steeds meer te weten over het product, en dat is te merken', aldus Berg.
Deze specialiteit is nu te vinden in winkels in Frankrijk, en er is ook vooruitgang geboekt op de Italiaanse markt. Het is dus spannend om te zien waar fenalår allemaal naartoe gaat! Wie weet kun je het binnenkort wel in je eigen woonplaats kopen!
Bezoek de oorsprong van fenalår
Noorse specialiteiten
Maak kennis met het land van de schapen
Profiteer van topaanbiedingen
Bekijk onze selectie van vertrouwde bedrijven die er alles aan doen om je een goede reis te bezorgen.