Indrukwekkende blokhutten in de bergen

Enkele jaren geleden opende de Norwegian Trekking Association (DNT) een ’self-service’ blokhut met een aparte architectuur. 'Skåpet’, een kleine groep ultramoderne blokhutten, dient als de toegangspoort naar het treinnetwerk in Frafjordheiene, aan de zuidkant van het Lysefjord.

’De bergen hier zijn echt cool. Ik zag een kleine kikker ginder op de weg. Ik moest zo luid schreeuwen dat mijn moeder dacht dat ik een slang had gezien,’ zegt de negen jaar oude Rikke Benaglia Petersen grinnikend.

Samen met haar moeder Rebecca Benaglia zit ze in de keuken van hun blokhut in Skåpet. Ze leggen Afghaanse ’Bolani’, ofwel platbrood, in de bakpan. Een heerlijke, milde geur van gebakken eten vult de blokhut die de eerste is die je tegenkomt tijdens de wandeltocht rond het Lysefjord. Deze tocht duurt een week en bevat wereldberoemde bezienswaardigheden als Preikestolen (De Preekstoel), Kjerag en de 4.444 trappen in Flørli.

’We hadden ongeveer anderhalf uur nodig om tot boven te komen. We hebben al tal van wandelingen door de bergen gemaakt en we vinden dit heel leuk,’ zegt Rebecca.

Moderne tijden

Over het hele land heeft en beheert de DNT meer dan 550 blokhutten. De gasten die er overnachten komen van over de hele wereld. Blokhutten werden lang geassocieerd met traditionele, massieve houten constructies met kleine ramen en gras op het dak. Skåpet staat voor de nieuwe generatie blokhutten met een modern architecturaal design, zoals grote ramen en muren die met zink bekleed zijn.

Naast de belangrijkste blokhut die een gemeenschappelijke ruimte, een keuken en slaapkamers voor twaalf personen heeft, vind je er ook een sauna met buitendouche, bijgebouwen met toiletten en zes kleinere slaaphutten. Elk van deze hutten beschikt over genoeg ruimte voor jou (en vier andere gasten) om van rust en privacy te kunnen genieten en de bergen te bewonderen door de grote ramen van vloer tot plafond.

Architecturale explosie

Volgens adviseur op vlak van buitenactiviteiten bij de DNT, Endre Kleiveland, begon het allemaal in 2002 met de restauratie van het Turtagrø Hotel in Luster. Daarnaast ontstond in 2008 met de bouw van de nieuwe blokhut Preikestolen fjellstue een nieuwe manier van denken over hoe blokhutten gebouwd kunnen worden.

Over het hele land zagen we dat de architectuur een belangrijk aspect was om de aandacht te trekken en op die manier natuurlijk ook bezoekers naar de blokhut te lokken.

De DNT zit achter veel van deze blokhutprojecten en er zijn nog andere drijvende krachten die het aantal nieuwe blokhutten met een moderne architectuur heeft doen boomen. Innovatieve initiatieven kwamen vooral van mensen die hun eigen blokhut bezitten en beheren. Al deze aandacht heeft duidelijk anderen weten te inspireren. ’Tegelijkertijd heeft Noorwegen veel goede architecten die weten wanneer de tijd rijp is,’ zegt Kleiveland.

De Tungestølen-blokhut werd heropgebouwd nadat een orkaan in 2011 het gebouw beschadigd had. De nieuwe blokhut opende in de herfst van 2019 en werd ontworpen door architectenbureau Snøhetta.

'We willen er met onze creaties vooral voor zorgen dat mensen naar buiten gaan en van de buitenlucht genieten. De nieuwe blokhutten brengen ook een nieuwe dimensie met zich mee, iets dat je nog nooit gezien hebt,' zegt senior architect Anne Cecilie Haug van Snøhetta. 'De natuur is het belangrijkst. De architectuur moet de basis vormen voor een spannend element binnen die natuur.'

Milieu en duurzaamheid

De DNT heeft als doel meer mensen naar buiten te krijgen om te gaan wandelen en tegelijkertijd voor de natuur zorgen. Vandaag de dag spelen daarom het milieu, energieoplossingen, de keuze van materialen en functionaliteit een sleutelrol in de nieuwe bouwprojecten in de Noorse natuur.

’Dit zijn structuren die nauw verbonden zijn met de natuur en rekening houden met de omgeving waarin ze geplaatst zijn,’ zegt Kleiveland.

Wanneer er nieuwe, aparte blokhutten opduiken, gaat dat niet onopgemerkt voorbij. Dit heeft tot debat geleid over de manipulatie van het romantische beeld dat veel mensen hebben van de traditionele, Noorse bergen. En volgens Kleiveland is dat goed. Toch benadrukt hij dat de lokale bevolking en duurzaam toerisme hoog aangeschreven staan in het beslissingsproces om een bouwproject uit te voeren. Het toerismebureau zou een bouwproject nooit laten doorgaan als er weerstand kwam uit lokale hoek.

Veel nieuwe blokhutten zijn al iconen geworden, zoals de Rabothytta aan de noordkant van de Okstindbreen-gletsjer in Hemnes in Helgeland. De 500e blokhut van de DNT is een toeristische trekpleister geworden.

’De blokhutten zijn een extra hoogtepunt van de reis en een reden te meer om de bergen in te trekken. Tegelijkertijd is innovativiteit niet het doel op zich en de DNT zal in de toekomst niet alleen maar dergelijke blokhutten bouwen,’ benadrukt Kleiveland.

Het is ook van essentieel belang de boodschap mee te geven dat blokhutten dienen om onderdak te bieden. Gasten moeten zich veilig, warm en beschermd voelen tegen het dikwijls harde, Noorse klimaat. Maar tegelijkertijd moet de omgeving niet buitengesloten worden. Vele nieuwe blokhutten, zoals Tungestølen, hebben dan ook grote panoramische ramen.

Maar, zoals Haug zegt: ’De mooiste natuurfoto’s neem je nog altijd in de buitenlucht.’

Filosofie van openheid

Anne Cecilie Haug vertelt ons ook dat technologische ontwikkelingen het nog gemakkelijker maken om in afgelegen Noorse gebieden bouwmethodes te gebruiken die weinig impact hebben op de natuur. Je kunt vandaag de dag dus gemakkelijker de omgeving beschermen, zelfs wanneer je buiten de gebaande paden wilt bouwen.

De senior architect vindt het ook leuk een alternatief te kunnen bieden voor de traditionele blokhutten. Ze vindt het een leuk idee iets te kunnen ervaren dat speciaal ontworpen werd voor de ruimte waar het zich bevindt.

Een ander belangrijk punt is dat iedereen welkom is in de blokhutten van de Trekking Association in Noorwegen:

’Bij Snøhetta werken we graag met de filosofie dat onze creaties toegankelijk zijn voor iedereen en dat niemand uitgesloten wordt, ongeacht wie je bent,’ zegt Haug.